بایگانی ماه خرداد, 1398

صنعت چاپ به عنوان یکی از صنایع مادر (جامع) همیشه و همه جا متقاضی و سفارش دهنده بسیار زیادی دارد و حتی با تغییرات دنیای امروز نیاز و مراجعه به آن نه تنها کمتر نشده بلکه با افزایش این درخواست‌ها نیاز به تکنولوژی و نوآوری در این صنعت روز به روز بیشتر می‌شود.

قصد دارم با این مقاله به توضیح مراحل مختلف یک پروژه و سفارش چاپی در ایران بپردازیم. احتمالا می‌دانید که تکنولوژی چاپ در ایران چندان رشدی نسبت به کل جهان نداشته و حتی با وجود ورود برخی دستگاه‌های جدید و به روز، مهارت و تخصص کامل آن وارد نشده و چاپ با این دستگاه‌ها با همان روش کار با دستگاه‌های قدیمی انجام می‌شود؛ بدون توجه به امکانات جدید و تکنولوژی نوین به کار رفته در آنها.

در این مقاله سعی می‌کنم تا به خلاصه ترین شکل ممکن مراحل یک سفارش چاپی را توضیح دهم. مطمئنا به عنوان کارفرما و سفارش دهنده باید بدانید که سفارش شما چه مراحلی را از ابتدا (زمان سفارش) و انجام (مراحل چاپ) و ارسال به شما طی می‌کند.

مراحل یک سفارش را می‌توانیم به سه بخش اصلی تقسیم کنیم: ۱- مراحل اولیه ۲ – مراحل مربوط به چاپ (مراحل چاپ) ۳ – فعالیت‌های پس از چاپ؛ و هر بخش شامل چندین مرحله و قسمت می‌باشد.

مراحل اولیه:

تهیه متریال:

بعد از تصمیم گیری برای انجام سفارش باید تمام نیازهای اطلاعاتی مربوط به کار را تامین کنید. منابع متنی، تصویری و پیشنهادهایی که نسبت به کار دارید. بهتر است همه آنها به صورت مدون و قابل بررسی و مقایسه باشند. مثلا پیشنهادهایتان را بنویسید. الویت بندی کنید و در صورت وجود پیشنهاد دیگر با لیست خودتان مقایسه کنید. دقت کنید نظری را که نمی توانید از ذهنتان خارج کنید و روی کاغذ ترسیم کنید همان بهتر که همانجا بماند.

مراحل چاپ – متریال چاپ – کاغذ

کاغذ نیز جزء متریال و مواد اصلی مربوط به ادامه پروژه است که باید از همین ابتدای کار آن را در نظر داشته باشید و در صورت لزوم تهیه کنید. چرا که جدای از بحث قیمت کاغذ در کشور ما که به ساعت و دقیقه تغییر می‌کند، وجود یا عدم وجود کاغذ مورد نظرتان در بازار نیز حائز اهمیت است و ممکن است دستخوش شرایط بازار آسان یا سخت باشد.

طراح و واحد طراحی:

در این مرحله نیاز به یک طراح یا واحد طراحی دارید که جدای از طراحی، آماده سازی فایل‌های آماده چاپ شما را نیز انجام دهد. دقت کنید که در انتخاب چنین واحد و شخصی دقت داشته باشید. اینکه مراکز یا افرادی عنوان مرکز طراحی و طراح برای خود استفاده کنند زیاد به چشم می‌خورد اما اینکه واقعا در این کار تخصص لازم و کامل را داشته باشند نیاز به بررسی دقیق دارد.

مراحل چاپ – واحد طراحی

خلاصه کلام از مراکز و افراد با تجربه مشخص و مناسب استفاده کنید و صرف ادعای قیمت پایین تر کارتان را خراب نکنید. چرا که مراحل بعدی بسیارند و نیاز است که برای کیفیت و در کل کار بهتر فایل حرفه ای و مناسبی با رعایت تمام استانداردهای مورد نیاز داشته باشید.

خروجی (۱):

همانطور که در مرحله قبل توضیح دادم، لازم است فایل خروجی کارتان پس از طراحی تمام استانداردهای مورد نیاز و مبتنی بر نوع چاپ و استفاده ای که از این طرح می‌کنید را دارا باشد. این بدان معناست که تنها ذخیره فایل طراحی بدون توجه به اتفاقات و نیازهای بعدی چاپ کمکی به شما نمی کند. بلکه طراح باید بسیاری نکات را قبل از ذخیره و ارسال فایل در نظر بگیرد و گاهی حتی تغییراتی در فایل مورد نظر ایجاد کند. مواردی مانند نوع کاغذی که قرار است بر روی آن چاپ انجام شود. یا فاصله صفحات به واسطه نوع صحافی تغییر می‌کند. یا اینکه چه مقدار و از کدام جهت از طرح در چاپخانه و پس از آن در صحافی برش می‌خورد را باید کاملا زیر نظر داشته باشد و تمهیدات لازم را برای آن اندیشیده باشد.

قالب سازی:

برای آن دسته از محصولاتی که نیاز به برش خاص و غیر صاف (مثل جعبه) می‌بایست قالب طراحی و ساخته شود. طراحی قالب به همراه طرح کار در واحد طراحی انجام می‌شود و فایل قالب را نیز برای ساخت به قالب سازی بفرستید. محصول قالب سازی، صفحه‌های چوبی یا فلزی است که به اصطلاح «تیغه» می‌گویند. تیغه‌ها در لترپرس بر روی کاغذهای چاپ شده اجرا می‌شوند.

مراحل چاپ – قالب

مراحل مربوط به چاپ (مراحل چاپ)

لیتوگرافی:

در این مرحله از چاپ فایل‌های آماده چاپ که از مرکز طراحی دریافت شده است را برای خروجی (۲) و پرینت به مرکز لیتوگرافی ارائه می‌کنید. لیتوگرافی را می‌توان حلقه اتصال محصول طراحی (فایل) و چاپ فیزیکی (بر روی کاغذ) به شمار آورد. بدین شکل که در لیتوگرافی فایل‌های آماده چاپ را به صورت رنگ به رنگ بر روی صفحات فلزی مخصوصی با نام زینک (پلیت)، پرینت می‌کنند. بدین ترتیب چاپخانه برای انجام پروسه چاپ از این صفحات برای چاپ هر رنگ استفاده می‌کنند.

مطمئنا می‌دانید که به طور عمده امور چاپ با چهار رنگ اصلی آبی فیروزه‌ای، قرمز ارغوانی، زرد و مشکی انجام می‌شود و با ترکیب این رنگ‌ها اکثر رنگ‌هایی که در پروژه‌های چاپی می‌بینید به دست می‌آید. سایر رنگ‌های خاص یا به طور مجزا وجود دارند (مثل طلایی) یا به صورت ترکیب شده خریداری می‌شوند. به هر کدام از این رنگ‌ها که اشاره شد یک «کانال» گفته می‌شود.

به تعداد کانال‌های رنگی مورد استفاده در هر پروژه، لیتوگرافی موظف است صفحات زینک را آماده و به چاپخانه ارسال کند. این صفحات به وسیله فایلی که در بخش اول از واحد طراحی دریافت کرده اید به دست می‌آید. به همین دلیل بسیار اهمیت دارد که این فایل‌ها درست و با رعایت استانداردهای لازم ذخیره و ارسال شده باشند.

چاپخانه:

به بخشی رسیدیم که عنوان همین مقاله (مراحل چاپ) و تقریبا تمام پروژه‌های مربوطه را یدک می‌کشد. چاپخانه را قطعا می‌شناسید. جایی است که مجموعه امور انجام شده پیش از این جمع بندی و اجرا می‌شود. در انتخاب چاپخانه ای که قرار است ایده‌ها و زحمات شما را بر روی کاغذ منتقل کند دقت کنید. خوشنامی، تخصص، تکنولوژی، کیفیت و بسیاری مولفه‌های دیگر سبب تعیین یک چاپخانه برای انجام سفارش می‌شود.

فعل چاپ را با دستگاه‌ها و روش‌های زیادی می‌شود انجام داد. اما زمانی که بخواهیم کاری با کیفیت و استاندارد و البته زیبا داشته باشیم که از دیدن آن در اولین مرحله خودمان ابراز رضایت کنیم لازم است که برای این بخش نیز دقت و بررسی بیشتری انجام دهیم.

مراحل چاپ – چاپخانه

فعالیت‌های پس از چاپ

روکش (یووی و سلفون):

پس از فرایند چاپ بسته به نوع سفارش و مراحلی که پس از چاپ برای آماده سازی یک سفارش باید انجام گیرد به واحدهای مختلفی مراجعه می‌شود. یکی از آنها واحد اجرای یووی یا سلفون کشی است. معمولا این دو دارای مراکز جدا از هم هستند. یعنی کارگاه یووی و سلفون کشی جدای از هم هستند. بسته به نوع سفارش تعیین می‌شود که پروژه شما به کدامیک نیاز دارد.

مراحل چاپ – سلفون و یووی

انواع مختلف روکش نیز از مواردیست که توسط کارفرما تعیین می‌شود. البته کیفیت مواد اولیه توسط واحد تعیین می‌شود. اما اینکه واحدی را انتخاب کنید که از مواد اولیه مناسب استفاده کنید حائز اهمیت است. چرا که موردی مثل مرکب یووی که از یک شرکت بینام که معمولا محصولات وارداتی چین هستند ممکن است چند ساعت بعد از چاپ یووی و پس از خشک شدند از روی کاغذ کنده شود که خوب مطمئنا نیازی نیز اتفاقات بعدی آن را گوشزد کنم.

تا و ترتیب:

واحدیست که کارهای مختلف رو با توجه به درخواست کارفرما تا زده و در صورتی که محصول چیزی مثل یک مجله یا کتاب باشد، فرم‌های مختلف آن را پس از تا کردن، ترتیب می‌کنند و آماده صحافی می‌شود. تکنولوژی ماشین‌های تازن و ترتیب در این بخش اهمیت بسیاری دارند. چرا که هر چقدر این کار دقیق تر و بدون فاصله و ضخامت تای اضافی انجام شود در کیفیت کار نهایی تاثیر بسیار چشمگیری می‌گذارد.

صحافی:

پس از سلفون کشی (معمولا جلد)، تاکنی و ترتیب کنی نوبت واحد صحافی است که جلد و صفحات را به هم بچسباند یا منگنه کند و تقریبا کار نهایی را آماده می‌کند. در این قسمت نیز جنس منگنه یا کیفیت چسب مورد استفاده اهمیت ویژه ای دارد. چرا که در صورت ضعف در اینها نیز کارنهایی جدای از شکل بد به احتمال زیاد به زودی برگ برگ شده و تار و پودش از هم می‌پاشد.

لترپرس و نیم تیغ:

لترپرس دستگاهی است که برش‌های غیرصاف و خاص را بر روی کاغذ به وسیله قالب مخصوص انجام می‌دهد. قالب مخصوص هر کاری (مثل جعبه دارو) توسط طراح در مرحله اول طراحی و اجرا می‌شود. هر گونه ایراد بر روی قالب در این مرحله باعث می‌شود که جعبه یا محصول شما شکل و شمایل درستی نداشته و به احتمال زیاد به خوبی قابل ساخت نباشد. مثل در صورتیکه در قالب اولیه بخشی از کار که چسب می‌خورد کوتاه باشد در نهایت باعث می‌شود که جعبه‌ها پس از ساخته شدن استحکام لازم را نداشته باشند و به زودی از هم باز شود.

لب چسبانی (جعبه سازی):

نظارت بر واحد لب چسبانی که وظیفه ساخت جعبه‌های قالب خورده را به عهده دارد را می‌توان به نوعی پاشنه آشیل فرایند چاپ در نظر گرفت. فکرش را بکنید که تمام مراحل را با ترس و لرز به آخر رسانده‌اید و در نهایت کاری مثل یک جعبه چاپ شده و سلفون خورده و قالب خورده را برای نهایی سازی به لب چسبانی فرستاده‌اید. در آنجا متاسفانه واحد مربوطه از چسب نامناسبی استفاده کرده است ضمن اینکه اپراتور یا کارگر مجموعه کناره‌ها را با بی دقتی چسبانده است. خوب، کار تمام است. به فکر شروعی دوباره باشید.

مراحل چاپ – پاکت سازی

بسته بندی و حمل و نقل:

این بخش را در کنار سایر بخش‌های نیاورده ام. چرا که تمام مراحلی که برای چاپ در نظر می‌گیرید یک بسته بندی و حمل و نقل مختص به خود را دارد. یعنی برای تمام مراحل یکبار این بخش را در نظر بگیرید.

بسته بندی و حمل و نقل علاوه بر هزینه نسبتا زیاد، نگرانی‌های بیشتری را در مورد سلامت محصول طی آن بر می‌انگیزد. مگر اینکه کل مراحل چاپ را به صورت پیمانکاری به یک مرکز چاپ سفارش دهید و این کار بسیار پیشنهاد می‌شود. چرا که خیلی دیده ام کارهایی که در همین مراحلی که به چشم نمی آید دچار آسیب‌هایی جبران ناپذیر شده اند و تنها به خاطر کمی هزینه پایین تر ضرر هنگفتی را متوجه صاحبان پروژه کرده است.

امیدوارم که این مقاله بتواند گامی هرچند کوچک در جهت آشنایی با مراحل چاپ و امور پس از آن برداشته باشند. در مقاله ای دیگر به بخش‌هایی که ممکن است باعث خرابی پروژه‌های چاپی شود اشاره خواهیم کرد.